FEATUREDΝΕΑΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Τι λένε οι ειδικοί: Αυτοάνοσα νοσήματα: Ποιος είναι ο Νο 1 Επιβαρυντικός Παράγοντας που τα πυροδοτεί

Στη χώρα μας υπολογίζεται πως περίπου το 5% πάσχει από ένα ή περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα. Πρόκειται για μια σύγχρονη μάστιγα που προτιμά τις γυναίκες. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που μπορούν -με δεδομένο το υπόβαθρο της προδιάθεσης- να τα πυροδοτήσουν;

Μόνο στις ΗΠΑ σχεδόν 26 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν σήμερα από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα (από Διαβήτη τύπου 1, ρευματοειδή αρθρίτιδα, θυρεοειδίτιδα Hashimoto και Graves, ψωρίαση, λεύκη μέχρι λύκο, σκληροδερμία και σκλήρυνση κατά πλάκας – έχουν περιγραφεί περισσότερα από 80 νοσήματα). Πριν από είκοσι χρόνια δεν ξεπερνούσαν τα 9 εκατομμύρια. Αντίστοιχη αύξηση παρατηρείται και στην Ευρώπη. Οι επιστήμονες μιλούν για επιδημία. Στη χώρα μας υπολογίζεται πως περίπου το 5% πάσχει από ένα ή περισσότερα αυτοάνοσα. Και το ποσοστό διαρκώς μεγαλώνει…

Ο μηχανισμός της αυτοανοσίας

«Στους ανθρώπους που έχουν αυτοανοσία το ανοσολογικό σύστημα χάνει το «γνώθι σαυτόν», σταματά δηλαδή να αναγνωρίζει ένα ή περισσότερα από τα φυσιολογικά συστατικά του οργανισμού ως «εαυτό» και αναπτύσσει διάφορους μηχανισμούς (ένας είναι τα αυτοαντισώματα) που εάν επιτεθούν στον εαυτό μας προκύπτουν τα αυτοάνοσα νοσήματα. Ευτυχώς, μόνο κάποιοι από τους μηχανισμούς του ανοσολογικού (όχι όλοι), χάνουν το «γνώθι σαυτόν» και ευτυχώς οι υπόλοιποι τους κρατούν σε αδράνεια. Έτσι, δεν προκύπτει νόσημα. Όταν, όμως, οι ισορροπίες διαταραχθούν και οι μηχανισμοί αυτοί ενεργοποιηθούν, αρχίζουν η φλεγμονή και η κλινική συμπτωματολογία των αυτοάνοσων νοσημάτων», εξηγεί ο καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης, πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διευθυντής της Α΄ Προπαιδευτικής Κλινικής & Μονάδας Ρευματολογίας στο Νοσοκομείο «Λαϊκό».

Τα αυτοάνοσα νοσήματα χωρίζονται σε οργανοειδικά (ένα όργανο, ένας ιστός προσβάλλεται), όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, o Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1, η λεύκη, και σε συστηματικά (προσβάλλονται δύο ιστοί ή και περισσότεροι), όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος, το σκληρόδερμα. «Σπάνια είναι “ορφανά”. Δηλαδή δεν εμφανίζεται μόνο ένα. Όταν είναι πάνω από δύο, συνήθως το ένα αφορά τις αρθρώσεις», συμπληρώνει ο καθηγητής Σφηκάκης.

Νο 1 Επιβαρυντικός Παράγοντας

Η παθογένεια αυτών των νοσημάτων δυστυχώς παραμένει σκοτεινή, αν και οι επιστήμονες με σιγουριά μιλούν για κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες που -με δεδομένο το υπόβαθρο της προδιάθεσης- ευθύνονται για την πυροδότησή τους. «Το κάπνισμα είναι μακράν το πρώτο», τονίζει ο κ. Σφηκάκης. «Δρα κατευθείαν στο ανοσολογικό σύστημα, αλλάζει σημαντικές διεργασίες του και προκαλεί απώλεια της ανοσολογικής ανοχής. Τα οιστρογόνα θεωρούνται παράγοντες πυροδότησης για κάποιες μορφές αυτοανοσίας. Όπως και (σπάνια) κάποια φάρμακα. Η υπερβολική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία επίσης ενοχοποιείται. Αλλά πάντα πρέπει να υπάρχει το υπόστρωμα της γενετικής προδιάθεσης. Κανόνας δεν υπάρχει, κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά. Ο μόνος κανόνας -ποτέ δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω- αφορά το κάπνισμα».

«Προτιμούν» τις γυναίκες

Είναι γεγονός ότι τα αυτοάνοσα «προτιμούν» τις γυναίκες. «Ειδικά στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, που πλέον έχει πάρει διεθνώς διαστάσεις επιδημίας, η σχέση γυναικών – ανδρών είναι 10 προς 1 -εκεί φαίνεται ότι τα οιστρογόνα παίζουν σημαντικό ρόλο», λέει ο καθηγητής Ενδοκρινολογίας στο γερμανικό πανεπιστήμιο της Ουλμ Λεωνίδας Ντούντας, της Μονάδας Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού του Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Και αυτές οι παθήσεις πυροδοτούνται -πάνω σε γενετικό, πάντα, υπόβαθρο- από περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ο θεός Ιανός… το ιώδιο

«Η αυξημένη πρόσληψη ιωδίου μέσω των τροφών, η διατροφή γενικότερα, και το στρες είναι οι κυριότεροι», τονίζει. Ειδικά όσον αφορά το ιώδιο, ένοχος είναι το αλάτι! «Για να καταπολεμηθεί η ιωδιοπενία που υπήρχε παλαιότερα στην ηπειρωτική Ελλάδα και οδηγούσε σε πολλά περιστατικά βρογχοκήλης, ιωδιοποιήθηκε το αλάτι. Και το ιώδιο είναι σαν τον θεό Ιανό, έχει δύο πρόσωπα. Στη σωστή δοσολογία είναι απολύτως απαραίτητο και ωφέλιμο για τον οργανισμό μας. Όταν είναι λιγότερο ή περισσότερο από όσο χρειαζόμαστε, αρχίζουν τα προβλήματα. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόσληψή του δεν γίνεται μόνο μέσω των τροφών. Βρίσκεται κρυμμένο σε πολλά φάρμακα, ακόμα και σε οδοντόκρεμες! Γι’ αυτό και οι ενδοκρινολόγοι εντάσσουμε ολοένα και περισσότερο τη διατροφή στην αγωγή για την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Ο κανόνας είναι: όχι πολλά λιπαρά, ελάχιστο κρέας, δραστικός περιορισμός ζάχαρης και προϊόντων από λευκό αλεύρι, κατανάλωση πολλών λαχανικών και ψαριών. Ψευδάργυρος, σίδηρος, σελήνιο, βιταμίνη D και ιώδιο είναι απαραίτητα για να λειτουργήσει σωστά ο θυρεοειδής. Χωρίς αυτά -αν δεν υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες και αν δεν απορροφούν- το οικοδόμημα αρχίζει να καταρρέει», εξηγεί ο κ. Ντούντας.

Από την Καθημερινή

Μοιραστείτε το: