Θεραπευτική αντιμετώπιση του Διαβήτη: Όλες οι διαθέσιμες αγωγές

Η ΑΠΟΔΟΧΗ της νόσου και η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ πάνω στην αντιμετώπισή της αποτελούν τα σημαντικότερα στοιχεία για μια αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση.

Η σωστή διατροφή είναι ένα από τα κύρια όπλα μας στην αντιμετώπιση του διαβήτη (ΠΟΤΕ ΟΜΩΣ ΜΟΝΗ ΤΗΣ). Έχουν κατά καιρούς εκδοθεί διάφορες οδηγίες ως προς το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να τρώει ένας διαβητικός. Σύμφωνα με τις σύγχρονες απόψεις, δεν υπάρχουν τροφές που απαγορεύονται. Υπάρχουν τροφές που θα πρέπει να αποτελούν τη βάση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου και τροφές που καλό είναι να αποφεύγονται ή να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες (πάντα στο πλαίσιο του ισορροπημένου διαιτολογίου). Το διαιτολόγιο αυτό θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες, τις προτιμήσεις και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου, και αυτή ακριβώς είναι η δουλειά κάποιου εξειδικευμένου διαιτολόγου.

Ειδικότερα, η διατροφή ενός διαβητικού δεν διαφοροποιείται ουσιαστικά από αυτό που θα ονομάζαμε «ισορροπημένη» ή «υγιεινή» διατροφή. Δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη δίαιτα, μια στερητική διατροφή που θα πρέπει κανείς να ακολουθεί για κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι μια αλλαγή διατροφικών συνηθειών που θα προσαρμόζεται σε κάθε ένα πάσχοντα ξεχωριστά.

Γενικές κατευθύνσεις είναι οι εξής:

• Η διατροφή του ασθενή με διαβήτη πρέπει να είναι τέτοια που να διατηρεί φυσιολογικό σωματικό βάρος (ή ορθότερα φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος – BMI).
• Τη βάση του διαιτολογίου πρέπει να αποτελούν οι υδατάνθρακες (περίπου το 50% των ημερησίων θερμίδων).
• Το λίπος της τροφής πρέπει να περιορίζεται στο 30-35% των ημερησίων θερμίδων.
• Το υπόλοιπο των ημερησίων θερμίδων καλύπτεται από τις πρωτεΐνες (λεύκωμα), που δεν πρέπει να ξεπερνάει το 15-20%.
• Είναι σημαντικό τα γεύματα να είναι κατανεμημένα σωστά μέσα στην ημέρα. Συνιστώνται τρία γεύματα (μαζί με το πρωινό) και 2-3 μικρά γεύματα, («δεκατιανό», απογευματινό και ίσως κάτι πριν τον ύπνο).

Εκτός από τη σωστή διατροφή και τη συστηματική άσκηση, κάποιος που πάσχει από διαβήτη θα πρέπει να λαμβάνει και φαρμακευτική αγωγή. Κατά περίπτωση, μπορούμε να δώσουμε φάρμακα που μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, φάρμακα που εμποδίζουν την απορρόφηση των σακχάρων, φάρμακα που προκαλούν έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας και, τέλος, την ίδια την ουσία που λείπει, την ινσουλίνη.

Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1 (όπου το πάγκρεας δεν μπορεί να παράγει πρακτικά καθόλου ινσουλίνη) θα χρειαστούν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ενέσεις ινσουλίνης εξαρχής, ενώ όσοι πάσχουν από τύπου 2 μπορεί να παίρνουν δισκία (χάπια) και να ρυθμίζονται για πολλά χρόνια μόνο με αυτά. Το πιθανότερο πάντως είναι πως και στον τύπο 2, μετά από 10-15 χρόνια, οι δυνατότητες του παγκρέατος θα εξαντληθούν και θα χρειαστεί χορήγηση ινσουλίνης.

Αναλυτικά, εκτός της ινσουλίνης, τα φάρμακα που διαθέτουμε είναι:

Μετφορμίνη: Μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Ακαρβόζη: Μειώνει τη διάσπαση και την απορρόφηση των υδατανθράκων στο έντερο.
Σουλφονυλουρίες: Είναι τα κατεξοχήν ινσουλινοεκκριτικά φάρμακα.
Μεγλιτινίδες: Είναι επίσης ινσουλινοεκκριτικά.
Γλιταζόνες: Βασικά μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Αναστολείς DPP-4: Είναι νεότερα φάρμακα. Αυξάνουν τα επίπεδα κάποιων φυσικών ουσιών (των ινκρετινών) που δρουν στο πάγκρεας και το αναγκάζουν να εκκρίνει ινσουλίνη.
Αναστολείς SGLT2: Είναι η νεότερη κατηγορία αντιδιαβητικών δισκίων. Στοχεύουν στη μείωση της γλυκόζης του οργανισμού, αποβάλλοντάς τη στα ούρα (μέσω αναστολής της επαναρόφησής της από τους νεφρούς).
Ινκρετινο-μιμητικά: Είναι νεότερα φάρμακα, σε ενέσιμη μορφή. Δρουν όπως οι φυσικές ινκρετίνες (αναγκάζουν το πάγκρεας να εκκρίνει ινσουλίνη).

Τα παραπάνω φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε διάφορους συνδυασμούς μεταξύ τους ή μαζί με κάποια «βασική» ινσουλίνη, ,πάντα βέβαια με τις οδηγίες ειδικού γιατρού. Ανάλογα με τον τύπο του διαβήτη έχουμε και διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές.

• Στον Διαβήτη τύπου 1 η ινσουλίνη είναι μονόδρομος.
• Στον Διαβήτη τύπου LADA, κατά τον ίδιο τρόπο, η μόνη επιλογή που αποδεδειγμένα θα κρατήσει ρυθμισμένο τον ασθενή είναι η ινσουλίνη.
• Στον Διαβήτη τύπου 2 χρησιμοποιούνται όλες οι διαθέσιμες θεραπευτικές κατηγορίες, μόνες ή σε συνδυασμούς.
• Στον Διαβήτη κύησης μερικές φορές δεν χρειάζονται φάρμακα. Η πολύ προσεκτική τήρηση ενός σωστού διαιτολογίου είναι συνήθως αρκετή για τη ρύθμιση του σακχάρου εντός των θεραπευτικών στόχων. ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΜΩΣ: Χρειάζεται μεγάλη εγρήγορση ώστε, αν κάποια στιγμή η δίαιτα δεν αρκεί, να ξεκινήσει ΑΜΕΣΑ φαρμακευτική αγωγή με ινσουλίνη, πάντα υπό τις οδηγίες ειδικού ιατρού.

Ε. Δ. Βογιατζάκης MD,MPH,PhD, Ιατρός Βιοπαθολόγος – Υγιεινολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος – Κοινωνικός Ιατρός

E-mail:  vogia2@gmail.com

Από το imeresygeias.gr