29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ : ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης

Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας 

Έχει καθιερωθεί πλέον αυτή η ημέρα για να θυμίζει ότι πρέπει ολοι οι άνθρωποι να ενημερώνονται και να ευαισθητοποιούνται για τα Καρδιαγγειακά (ΚΑ) νοσήματα.
Και πράγματι αυτή η ανάγκη είναι μεγάλη γιατί οι ΚΑ παθήσεις βρίσκονται στην 1η θέση παγκοσμιως των νοσημάτων που οδηγούν στον θάνατο.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
— 1 στους 10 ανθρώπους (κυρίως άνδρες), στην ηλικία 50-60 ετών κινδυνεύει από αιφνίδιο εμφραγμα λόγω “σιωπηλής” στηθάγχης (στις γυναίκες συνηθως υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα)
— 1 στα 10 παιδιά λόγω παιδικής παχυσαρκίας κινδυνεύουν να αναπτύξουν ΚΑ νόσημα
— παγκοσμιως, περίπου 17,5 εκατομμύρια θανατοι κατ’ έτος οφείλονται σε ΚΑ παθήσεις και μέχρι το 2030 αυτό το νούμερο υπολογίζεται ότι θα φτάσει τα 23 εκατομμύρια
— στην Ελλάδα κατέχουμε δυστυχώς μια από τις υψηλότερες θέσεις (παρά τη Μεσογειακή Διατροφή – από την οποία όμως έχουμε απομακρυνθεί), με 50.000 θανατους από ΚΑ νοσήματα, εκ των οποίων οι 17.000 από Στεφανιαία Νόσο (έμφραγμα)
— όλα τα ανωτέρω δείχνουν ότι οι ΚΑ παθήσεις είναι μια αληθινή ΠΑΝΔΗΜΙΑ και των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών, με το μόνο παρήγορο (αλλά και στενάχωρο ταυτοχρόνως) ότι το 80% από τους θανατους θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί !!!
— η παρέμβαση μας λοιπον θα πρέπει να είναι καταλυτική, στοχεύοντας τους παραγοντες κινδυνου (θα δούμε παρακάτω), παίζοντας ένα σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεια

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

1) ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Το καπνισμα προσδίδει στον οργανισμο μας περισσότερες από 4000 χημικές ουσίες, εκ των οποίων πάνω από 250 είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς και πάνω από 50 είναι καρκινογόνες. Το 25% των θανάτων από ΚΑ νοσήματα οφείλεται στο καπνισμα !!!
Παίζει ρόλο και η πρώιμη έναρξη του καπνίσματος (τα χρόνια που καπνίζει κανείς), αλλα και ο αριθμός των ημερήσιων τσιγάρων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δώσουμε και στο ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ (υπολογίζεται ότι από τα 8.000.000 νεκρους κάθε χρόνο, το 1.200.000 είναι παθητικοί καπνιστές). Επίσης τελευταία τα λεγόμενα καπνικά προϊόντα και το ατμισμα δεν πρέπει να μας ξεγελούν ότι είναι αθώα.
Εκτός από την επίδραση σε όλο τον οργανισμο (ΧΑΠ, Καρκινογένεση, Εξάρτηση, Μείωση σεξουαλικότητας και αναπαραγωγής, Αυτοάνοσα Νοσήματα, Βαρειες λοιμώξεις-covid, Διαταραχές εμβρύου, Οστεοπόρωση κλπ), στο ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ :
– αυξάνει την καρδιακή συχνότητα
– αυξάνει την πηκτικότητα του αιματος οδηγώντας σε θρομβώσεις
– το προσφερόμενο μονοξείδιο του άνθρακα ανταγωνίζεται το Οξυγόνο μειώνοντας έτσι την πρόσληψη οξυγόνου από τους ιστους
– ενεργοποιεί το λεγόμενο αυτόνομο συμπαθητικό νευρικό σύστημα οδηγωντας σε σύσπαση των αγγείων, αύξηση της Αρτηριακής Πίεσης (άρα Υπέρταση)
– οδηγεί σε αθηρωματωση των αγγείων και βλάβη του ενδοθηλίου (εσωτερικός χιτώνας)
– αυξάνει LDL και Τριγλυκερίδια και μειώνει την καλη HDL
Με όλες αυτες τις επιβλαβείς ιδιοτητες, ο μεσος ορος ζωής των καπνιστών είναι 10 χρόνια μικρότερος από τον μη καπνιστή. Και μετά τη διακοπή του καπνίσματος, απαιτουνται 15 χρόνια ώστε να φτάσει ξανά στο επίπεδο του μη καπνιστή.
Νομίζω ότι δεν πρέπει να πω τίποτε άλλο, είναι απόλυτα κατανοητό πόσο σημαντικός παράγοντας κινδυνου είναι το καπνισμα

2) ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Η άλλη μεγάλη παγκόσμια επιδημία. Η μάστιγα πολλών δεινών με συνεχη ρυθμό αύξησης σε σημείο μέχρι το 2050, οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι θα είναι στον κόσμο περισσότεροι από τους νορμοβαρεις.
Την παχυσαρκία μετράμε είτε
– με την περίμετρο μέσης, αν είναι πάνω από 102cm στον άνδρα και πάνω από 88cm στη γυναίκα (υποδηλει την ύπαρξη κοιλιακής παχυσαρκίας ή αλλιως σπλαχνικού λιπους)
– με τον ΔΜΣ (δείκτη μάζας σωματος), μέχρι 25 φυσιολογικός, 25-30 υπέρβαρος, 30-35 παχύσαρκος, >40 σοβαρή παχυσαρκία
Η κοιλιακή παχυσαρκία θεωρείται ιδιαίτερος παράγοντας κινδυνου, ανεξάρτητα αν συνυπαρχουν άλλοι παραγοντες ή όχι

3) ΥΠΕΡΤΑΣΗ
– ύπαρξη αρτηριακή πίεσης πάνω από 140/90

4) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ
– κι εδώ μιλάμε πια για μια πανδημία, με συνεχη αύξηση της επίπτωσης της νόσου.
– η ύπαρξη ΣΔ θεωρείται ισοδύναμη με την ύπαρξη Στεφανιαίας Νόσου

5) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ
– είτε από γενετικούς παραγοντες είτε σαν αποτέλεσμα των ανωτέρω παραγόντων
– μαζί με τα 2 – 3 – 4, αποτελούν το ονομαζόμενο ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ, μια συνύπαρξη κακών μεταβολικών διαταραχών που έχουν σαν αποτέλεσμα τον ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο για ΚΑ νοσήματα δηλαδή εμφραγμα και εγκεφαλικό επειδοδιο

6) ΚΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Συνυφασμένη με τον δυτικό τροπο ζωής
– αυξημένη κατανάλωση ΚΑΚΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ, ΖΑΧΑΡΗΣ και ΑΛΑΤΙΟΥ
– μικρή κατανάλωση προστατευτικών φυτικών ινών

7) ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΚΗΣΗΣ – ΚΑΘΙΣΤΙΚΗ ΖΩΗ
– δουλειά γραφείου από το πρωί μέχρι το βράδυ
– καναπές και TV
– μετακινήσεις μόνο με το αυτοκίνητο
Κανονικά απαιτείται καθημερινά 30-45 λεπτά περπάτημα τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα

8)ΑΛΛΕΣ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
ΑΛΚΟΟΛ = σε μικρές ποσοτητες μπορεί να έχει μια ευεργετική δράση και ίσως να μειώνει τον κίνδυνο ΚΑ παθήσεων, αλλά η συχνή χρήση και μάλιστα κατάχρηση και σε μεγάλες ποδοτητες αυξάνει τον κίνδυνο

9) ΤΟ ΣΤΡΕΣ
Συχνά το στρες συντροφεύει τον σύγχρονο τροπο ζωής και μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος οδηγεί σε βλαβερές συνθήκες που προάγουν τα ΚΑ νοσήματα (υπέρταση, διαταραχές καρδιακού ρυθμού, αθηρωματωση αγγείων, στεφανιαία νόσο)

10) ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ
– τόσο ο κακός και λίγος ύπνος, μικρότερος των 7ωρων ημερησίως, αλλά κυρίως
– το ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΥΠΝΟΥ ιδιαίτερα στους παχύσαρκους ασθενείς που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αιφνίδιο θάνατο (πρέπει να γίνεται “μελέτη ύπνου”)

11) ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ – ΚΑΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ
Πολλα μικρόβια κατηγορούνται ότι δυνητικά μπορεί να προάγουν τα ΚΑ νοσήματα (πχ κακή στοματική υγιεινή μπορεί να οδηγήσει σε εξαπλωση παθογόνων στρεπτόκοκκων)

 

ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΑΜΕ ΕΧΟΥΝ ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ είναι παραγοντες στους οποίους μπορούμε να παρέμβουμε με μέτρα και κανονες ώστε να έχουμε πρόληψη. Για αυτό τους ονομάζουμε και ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ στους οποίους οφείλουμε να αναλάβουμε δράση.
Υπάρχουν και 3 ΜΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ
1) η ΗΛΙΚΙΑ, μετά το 60 έτος ο κίνδυνος για ΚΑ νοσήματα τριπλασιάζεται
2) το ΦΥΛΟ, οι άνδρες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για ΚΑ και οι γυναίκες εξισώνονται με τους άνδρες μετά την εμμηνόπαυση
3) η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ, ο κίνδυνος για ΚΑ μεγαλωνει αν έχεις αδερφό ή πατέρα με Στεφανιαία Νόσο σε ηλικία <55 ετών ή αδερφή και μητέρα σε ηλικία <65 ετών

ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΕΙΔΑΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ Η ΠΙΟ ΣΥΧΝΗ ΑΙΤΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΑΠΟ ΚΑ ΝΟΣΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ, ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ
– πόνος ή δυσφορία στο στήθος ή/και στην πλάτη
– τα συμπτώματα όμως μπορεί να είναι και στο στομάχι με ναυτία και εμετό
– ή στο λαιμό ή/και στην κάτω σιαγόνα
– ο πόνος μπορεί να έχει επέκταση στον αριστερό ώμο και αριστερό χέρι
– μερικές φορές μπορεί να υπάρχει ανεξήγητος σπαστικός επίμονος βήχας
– άλλοτε μπορεί να συμβεί σαν τάση λιποθυμίας ή έντονη ζάλη ή λιποθυμικό επεισόδιο
– άλλοτε προειδοποιεί με ιδιαίτερα εύκολη κόπωση σε σκάλες, ανηφόρα, κουβαλημα ψώνια
– συχνά εφιδρώσεις και ψηλαφούμε το σφυγμό μας και ανακαλύπτουμε ακανόνιστο ρυθμό
– ή ο συντροφος μας μας ενημερώνει ότι ροχαλίζουμε πολύ και μάλιστα διακόπτεται και η αναπνοή μας στον υπνο και επανέρχεται με θορυβώδη τροπο (και το πρωί έχουμε πονοκεφάλους και υπνηλία)
– άλλοτε πρέπει να μας κινητοποιήσει η έναρξη στυτικής δυσλειτουργίας
Όλα αυτά είναι σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε και πρέπει να πάμε σύντομα στο γιατρό μας.

Σε μελέτη στην Ελλάδα, οι μισοί θεωρούσαν ότι είναι αρκετά καλά ενημερωμένοι. Ήξεραν ότι ο ΣΔ, η Παχυσαρκία και η Υπέρταση είναι σοβαροί παραγοντες κινδυνου. Εξ αυτών, τα 3/4 δεν γνώριζαν ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΡ.Π.Α (καρδιοπνευμονικη αναζωογόνηση), ούτε έχουν ποτέ παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο. Μπείτε στο internet, συχνά διοργανώνονται τέτοιου τυπου μαθήματα και καλο είναι να τα παρακολουθήσει κανείς .

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΑΣ
1) διακοπή καπνίσματος
2) υγιεινή διατροφή με στροφή στη Μεσογειακή διατροφή, μείωση κακών λιπαρών (κορεσμένα, τρανς), επιλογή καλών ακόρεστων λιπαρών (ελαιόλαδο, ψάρια κλπ), αύξηση φυτικών ινών (λαχανικά και φρουτα), όχι επεξεργασμένες τροφές
3) μείωση ποσότητας αλατιού
4) μειωμένη ποσότητα ζάχαρης
5) μικρή κατανάλωση αλκοόλ
6) άσκηση και καλη φυσική κατάσταση με προσπάθεια απώλειας βάρους στους υπέρβαρους (ακόμα και 5-10% προσφέρει μεγάλο όφελος)
7) όχι στρες
8)καλός ύπνος
9) η ολιγοφαγία (δυστυχώς) προάγει την μακροζωία
10) ΣΥΧΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ιδίως μετά τα 40 και κυρίως αν συνυπαρχουν συννοσηροτητες (όπως ΣΔ, Δυσλιπιδαιμία, Υπέρταση κλπ)

 

Νικόλαος Γεωργιάδης

Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας