3η Δεκέμβρη Εθνική Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία
Έρευνα : Στάσεις και αντιλήψεις για την αναπηρία και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις
Γράφει η Ελένη Μπαρμπαλιά*
Ημέρα που δικαιωματικά ο λόγος ανήκει στα ίδια τα άτομα με αναπηρία και το αναπηρικό κίνημα, το οποίο εδώ και δεκαετίες έχει δώσει πολλαπλές μάχες για τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις σε κάθε πτυχή της επαγγελματικής , κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής.
Στη χώρα μας, η συζήτηση γύρω από το κοινωνικό μοντέλο θεώρησης της αναπηρίας ανοίγει τη δεκαετία του 1980. Το κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία κατανοεί ότι τα εμπόδια δεν τίθενται από την αναπηρία/χρόνια πάθηση αλλά από την κοινωνική καταπίεση που ασκείται στο άτομο με αναπηρία ή χρόνια πάθηση..
Σημαντικό σταθμό σε αυτή τη διαρκή συζήτηση αποτελεί η ενσωμάτωση των Πρότυπων Κανόνων του ΟΗΕ στο θεσμικό δίκαιο της χώρας με την ψήφιση του νόμου 2430/1996 με τον οποίο καθιερώνεται η 3η Δεκέμβρη , ως Εθνική Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία και εισάγεται ο θεσμός της κάρτας αναπηρία, η εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία μέσω των οργανώσεων τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων κ.α.
Από τότε έως και σήμερα, το κίνημα αναπήρων και χρονίως πασχόντων δίνει πολλαπλές μάχες και κατακτά χρόνο με το χρόνο νέα δικαιώματα στοχεύοντας στην κατάργηση των εμποδίων που υψώνονται στην ισότιμη ένταξή αναπήρων και χρονίως πασχόντων σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του.
Με οδηγό την 3η Δεκέμβρη του έτους 2021, μία νέα έρευνα από την εταιρεία GPO που γίνεται για λογαριασμό της ΕΣΑμεΑ , που αποτελεί την τριτοβάθμια οργάνωση των ατόμων με αναπηρία, έρχεται να αναδείξει τις στάσεις και τις αντιλήψεις για την αναπηρία στην Ελλάδα. Η έρευνα υλοποιήθηκε την περίοδο 14 έως 21 Νοεμβρίου 2021 σε πανελλαδικό δείγμα 1200 νοικοκυριών, επιχειρώντας να αποτυπώσει τις διαμορφωμένες απόψεις για τα ζητήματα της αναπηρίας τόσο της ευρύτερης κοινής γνώμης όσο και των ίδιων των ατόμων με αναπηρία.
Ανάμεσα στα συμπεράσματα της έρευνας, που διατίθενται στο τέλος του άρθρου, αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε. οι συνθήκες ζωής για τα ΑμεΑ είναι χειρότερες. Όπως αναφέρεται στην έρευνα η άποψη αυτή δεν έχει αλλάξει από την έρευνα που είχε διενεργηθεί το 2008.
Ένα μεγάλο μέρος διατυπώνει την άποψη ότι στα χρόνια της μνημονιακής περιόδου σε συνδυασμό με τις διαχρονικές ελλείψεις της ελληνικής πολιτείας και την παραπεταμένη πανδημική κρίση έχουν δημιουργηθεί ασφυκτικές συνθήκες για μεγάλο μέρος της αναπηρικής κοινότητας που ζητά σε ποσοστό 74,3% αύξηση των δαπανών για τα προνοιακά επιδόματα και σε ποσοστό 73,6% για την υγεία και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Δυστυχώς εκτός από την άποψη που διατυπώνεται στην έρευνα δυσοίωνο φαίνεται το μέλλον σε ότι αφορά τα θέματα υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης εάν αναλογιστούμε τις πρόσφατες προτάσεις του υπουργείου Υγείας που παρουσιάστηκαν και επικυρώθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο της 4ης Νοεμβρίου 2021. Στις προτάσεις αυτές που εγείρουν δικαίως ανησυχία στο χώρο των χρονίως πασχόντων συμπεριλαμβάνονται :
- Η αφαίρεση των βιταμινών και άλλων φαρμάκων μικρής θεραπευτικής αξίας από τη λίστα αποζημίωσης χωρίς να υπολογίζεται η σχέση κόστους/θεραπευτικού οφέλους
- Η κατάργηση προνομίου μικρότερης συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα υπό διαπραγμάτευση γεγονός το οποίο θα οδηγήσει στην αύξηση της συμμετοχής στο κόστος των φαρμάκων έως ότου λήξει η διαπραγμάτευση της τιμής αυτών διαδικασία η οποία διαρκεί περισσότερο από ένα χρόνο
- Κίνητρα για μετάβαση των φαρμάκων από τη θετική σε αρνητική λίστα μη αποζημιούμενων από το Δημόσιο, μέτρο το οποίο θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη οικονομική αφαίμαξη των ατόμων με χρόνιες παθήσεις.
- Ρύθμιση περί δυνατότητας συνταγογράφησης των ανασφάλιστων πολιτών μόνο από δημόσιες δομές μέτρο που θα δυσκολέψει περισσότερο τη συνταγογράφηση φαρμάκων στους ανασφάλιστους.
Όλες αυτές οι εξελίξεις επιτάσσουν τη διαρκή επαγρύπνηση των συλλογικών φορέων των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και τη συνέχιση του αγώνα για τη διασφάλιση του Δημοσίου Συστήματος Υγείας και την πρόσβαση όλων ανεξαιρέτως ασφαλισμένων και ανασφάλιστων στη φαρμακευτική αγωγή, σε κάθε είδους καινοτόμες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης και της πρόσβασης στις νέες ιατρικές τεχνολογίες.
Ελένη Μπαρμπαλιά
*Πρόεδρος Ε.Ε. ΣΥ.Δ.Α