7ο Δελτίο Παρατηρητηρίου της ΕΣΑμεΑ: Ουραγός στις δαπάνες για την αναπηρία η Ελλάδα
Γράφει η Ελένη Μπαρμπαλιά,
Πρόεδρος Ε.Ε. ΣΥ.Δ.Α.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το 7ο Δελτίο του Παρατηρητηρίου της Ε.Σ.Α.μεΑ. με τον τίτλο : Ουραγός στις δαπάνες για την αναπηρία η Ελλάδα.
Στο 28% η περικοπή δαπανών για την κοινωνική προστασία της αναπηρίας το διάστημα 2010-2017.
Στο Δελτίο παρουσιάζονται διαχρονικά δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (ESSPROS) σχετικά με τις δαπάνες για κοινωνική προστασία, διερευνάται η εξέλιξη αυτών των μεγεθών τα χρόνια της κρίσης, και παρουσιάζεται η θέση της χώρας συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης ως προς το επίπεδο των κοινωνικών παροχών.
Σταχυολογώντας μερικά από τα βασικά συμπεράσματα του Δελτίου, ανάπηροι και χρόνια πάσχοντες αναγνωρίζουν στα συμπεράσματα της έρευνας την καθημερινότητα τους και τα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν σε κάθε τομέα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής τους ζωής.
Το δελτίο μεταξύ άλλων αναφέρει: Ως προς τις δαπάνες για την αναπηρία, η χώρα μας βρίσκεται δυστυχώς μεταξύ των ουραγών της Ευρώπης. Κατά το διάστημα 2010-2017, με την περικοπή δαπανών για την κοινωνική προστασία της αναπηρίας να ανέρχεται στο 28% , η χώρα πέρασε τελικά από ένα ανεπαρκές, ανορθολογικό και ιατρικοκεντρικό σύστημα κοινωνικής προστασίας σε ένα συρρικνωμένο σύστημα παροχών!
Επίσης, καταγράφονται αδιάσειστα στοιχεία για τη μείωση των δαπανών για την κοινωνική προστασία, μειώσεις που οφείλονται, όπως υπογραμμίζεται στο Δελτίο, στις συνεχείς πολιτικές λιτότητας της τελευταίας δεκαετίας αφού οι Κυβερνήσεις αντιμετώπισαν τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας ως δημοσιονομικό φορτίο και όχι ως μέρος της λύσης για έξοδο από την κρίση.
Στο δελτίο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: Η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, με περιστολή του ¼ των δαπανών κοινωνικής προστασίας το διάστημα 2009-2017, βασίστηκε κυρίως σε μυθεύματα που θέλουν την Ελλάδα να δαπανά πολλά σε αυτόν τον τομέα, ενώ η σύγκριση των πραγματικών δεδομένων στις χώρες της Ε.Ε. αποκαλύπτει το ανυπόστατο αυτών των αιτιάσεων. Πρέπει να εντυπωθεί ότι, οι δαπάνες για κοινωνική προστασία στην Ελλάδα, με όποιον δείκτη και αν μετρηθούν, ήταν και είναι χαμηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο.
Δεν παραλείπεται να σημειωθεί και η εικόνα της νέας πραγματικότητας που διαμορφώνεται και με την διαρκή παρουσία της πανδημίας. Η νέα πραγματικότητα αποκλείει σημαντικό τμήμα του πληθυσμού με αναπηρία από το δικαίωμα στην κοινωνική προστασία, αναπαράγοντας ταυτόχρονα τις παθογένειες του παρελθοντικού μοντέλου. Εντωμεταξύ για το ίδιο διάστημα, ταυτόχρονα με τη δραστική μείωση των δαπανών για κοινωνική προστασία, καταγράφεται στη χώρα σοβαρή αύξηση του δείκτη κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στα άτομα με σοβαρή αναπηρία κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες (από 43,3% σε 59,4%).Βασικό εύρημα αυτού του δελτίου στο οποίο αξίζει επίσης να σταθούμε είναι ότι η χώρα μας ούτε δαπανούσε ούτε δαπανά πολλά σε χρηματικές παροχές για την αναπηρία, αλλά αντιθέτως, δαπανά ελάχιστα σε άλλου τύπου παροχές, σε δομές υποστήριξης, σε υπηρεσίες προσωπικής βοήθειας, σε κέντρα αποκατάστασης/ επαναποκατάστασης, σε προγράμματα στέγασης κ.ά., παροχές σε είδος οι οποίες είναι εξίσου αναγκαίες με τις χρηματικές για την αποτελεσματική ένταξη και προστασία των ατόμων με αναπηρία.
Στην πρωτόγνωρη συγκυρία της πανδημίας του Covid-19, και της βαθιάς οικονομικής ύφεσης που έχει πυροδοτήσει παγκοσμίως, η αναγκαιότητα του κράτους πρόνοιας και των αποτελεσματικών πολιτικών κοινωνικής προστασίας είναι αυταπόδεικτη.
Η αναμενόμενη ραγδαία αύξηση της ανεργίας και της ακραίας φτώχειας που έχει ήδη διαφανεί, πλήττει δυσανάλογα τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ιδίως τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειες τους, που αντιμετώπιζαν ήδη αυξημένο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η πανδημία ως υγειονομική κρίση, επίσης ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους και επιβάλει πρόσθετους περιορισμούς στα άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις απειλώντας σημαντικά την υγεία τους, ιδιαίτερα όσων διαβιούν σε κλειστά ιδρύματα.
Ενδιαφέρον θα είχε μία αντίστοιχη μελέτη για τη συνεχή μείωση των κονδυλίων για τη δημόσια υγεία και τη διαρκή υποβάθμιση του δημόσιου συστήματος υγείας, ειδικά για τις επιπτώσεις στη ζωή των χρονίως πασχόντων.
Δυστυχώς, η πανδημία έδειξε ότι οι αρμόδιες αρχές με πρώτο το Υπουργείο Υγείας αρνούνται να κατανοήσουν τις ανάγκες των χρονίως πασχόντων, αφού τα μέτρα προστασίας για τους εργαζόμενους με Σ.Δ. και τους γονείς που έχουν στη φροντίδα τους παιδιά με Σ.Δ. είναι ελλιπή, και σπρώχνουν τους εργαζόμενους είτε να εκτίθενται επικίνδυνα στον ιό είτε να διακόπτουν την εργασία τους αντιμετωπίζοντας την μακροχρόνια ανεργία.