Ανεπίγνωστη Υπογλυκαιμία

Τα συμπτώματα υπογλυκαιμίας είναι πιθανόν να εμφανιστούν ακόμα και σε υψηλές τιμές γλυκόζης του αίματος πχ 81-99mg/dl. Παρόλο που κάτι τέτοιο μπορεί να θεωρηθεί περίεργο θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τους λόγους .

Οι ενήλικες μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τα συμπτώματα που προκαλεί η υπογλυκαιμία στο Κ.Ν.Σ . Η υπογλυκαιμία πλήττει κυρίως την ικανότητα του νευρικού συστήματος να αντιδράσει ,ας μην ξεχνάμε ότι ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που χρειάζεται συνεχή παροχή γλυκόζης και δουλεύει σωστά όταν «καίει» γλυκόζη .

Τα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση υπογλυκαιμίας είναι δυνατόν να χάσουν την ικανότητα να αντιδράσουν ειδοποιώντας κάποιο άλλο πρόσωπο για τη κατάσταση τους , ή δεν μπορούν να είναι σε θέση να προβούν σε ενέργειες που αντιστρέφουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται .

Μπορούν να γίνουν ευερέθιστοι ακόμα και επιθετικοί ,να προβούν περίεργες ενέργειες ή και να αρνηθούν τη λήψη γλυκόζης . Για το λόγο αυτό συγγενείς ή και φίλοι του ασθενούς θα πρέπει να έχουν ενημερωθεί για το πώς θα πρέπει να πράξουν και πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον ασθενή στη περίπτωση αυτή.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα υπογλυκαιμικά άτομα μπορεί να μην είναι σε θέση να φάνε κάτι ή να πιουν ένα χυμό που βρίσκεται δίπλα τους μιας που το νευρικό σύστημα έχει θα λέγαμε παραλύσει ,χρειάζονται τη δική μας βοήθεια .

Τα συμπτώματα του αυτονόμου νευρικού συστήματος μπορεί να ενισχυθούν αν το άτομο έχει κάνει πιο πριν χρήση καφεΐνης-καφεείτινης (καφέ –cocacola–τσάι ). Η ένταση των συμπτωμάτων είναι ανάλογη της ταχύτητας με την οποία μειώνεται η τιμή της γλυκόζης του αίματος και όχι μόνο από τη τελική της τιμή.

Όταν η τιμή του σακχάρουπέσει στα 40mg/dlσυμφώνα με μια έρευνα , εγκέφαλος σε αυτή τη τιμή αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα όσο αναφορά τη λήψη αποφάσεων ,την αντίληψη της κατάστασης στην οποία βρίσκεται .

Συμφώνα με την ίδια έρευνα οι γυναίκες πλήττονται σε μικρότερο βαθμό από τους άνδρες ο λόγος για κάτι τέτοιο στηρίζεται στο γεγονός τα ποσά της αδρεναλίνης στη γυναίκες είναι χαμηλότερα από αυτά των ανδρών και ας μην ξεχνάμε ότι η αδρεναλίνη είναι ουσιαστικά ένας νευροδιαβιβαστής (ένας μεταφορέας μηνυμάτων ) ,άρα το μήνυμα δεν διαδίδεται τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά με συνέπεια  τα συμπτώματα να έχουν μικρότερη ένταση .

Οι αλλαγές στη εγκεφαλική λειτουργία (ΕΕG) ξεκινούν όταν ακόμα η τιμή της γλυκόζηςτου αίματος έχει τη τιμή των 40mg/dl, στα παιδιά όμως κάτι τέτοιο παρατηρείται σε υψηλότερες τιμές 55mg/dl,για αυτό το λόγο τα παιδιά αντιμετωπίζουν πιο έντονα τα σημάδια της υπογλυκαιμίας .

Όταν η τιμή της γλυκόζης κατρακυλήσει στα 20mg/dlδυστυχώς ο ασθενής χάνει τις αισθήσεις του .

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει μηχανισμούς άμυνας σε περίπτωση πτώσης της γλυκόζες του αίματος , στη περίπτωση αυτή αρχίζουν να δρουν ορμόνες (ανασταλτικώς ως προς τη δράση της ινσουλίνης) με σκοπό να ανεβάσουν τη τιμή της γλυκόζης , προσπαθούν να βρουν θα λέγαμε μορφές εναλλακτικής ενέργειας για να συνεχίσουν να τροφοδοτών τα κύτταρα του σώματος μας και ιδιαίτερα το κέντρο λήψης των αποφάσεων τον εγκέφαλο.

Το σημείο όμως που οι αμυντικοί μηχανισμοί θα τεθούν σε λειτουργία εξαρτάται από τις τιμές γλυκόζης που έχει ήδη καταγράψει ο εγκέφαλος τις προηγούμενες μέρες. Το σύστημα καταγράφει ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ .

Σε άτομα χωρίς διαβήτη μια απότομη πτώση της γλυκόζης του αίματος κατά 50-55mg/dlεπηρεάζει τη λειτουργία του εγκέφαλου σηματοδοτώντας το αίσθημα της πείνας , δηλαδή την ανεύρεση καυσίμου σε συνδυασμό με τη σωστή δράση των ορμονών που αντιστρέφουν το φαινόμενο .

Εάν λοιπόν το σάκχαρο μας ήταν το τελευταίο χρονικό διάστημα υψηλό ή έχουμε υψηλή τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης ,το σύστημα είναι ικανό να ενεργοποιηθεί ακόμα και στη περίπτωση που το σάκχαρο μας είναι 90mg/dlκαι να αισθανθούμε τα σημάδια της υπογλυκαιμίας που οφείλονται στη αντίδραση του αυτονόμου νευρικού.. Ενώ το επίπεδο μετά από το οποίο αρχίζουν τα συμπτώματα του Κ.Ν.Σ δεν επηρεάζεται .

Εάν πάλι για κάποιο άλλο λόγο τις τελευταίες ημέρες είχαμε χαμηλές τιμές σακχάρου αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο μιας που το όριο μέσα στο οποίο αρχίζει να δρα ο αμυντικός μηχανισμός έχει μετατοπιστεί αυτή τη φορά προς τα κάτω . Μπορεί να βρεθούμε σε κατάσταση υπογλυκαιμίας αλλάκαι πάλι να μην το συνειδητοποίει το αμυντικό σύστημα του εγκέφαλου (hypoglycemiaunwareness).Συνήθως συμβαίνει σε ασθενείς που πασχούνπολλά χρόνια από διαβήτη και έχουν υποστεί βλάβες τόσο στο νευρική τους σύστημα (περιφερική νευροπάθεια ,αλλά και στους νεφρούς ) είτε είναι μεγάλης ηλίκιας

Οπουδήποτε επεισόδιο υπογλυκαιμίας που συμβαίνει χωρίς το σώμα ή το νευρικό μας σύστημα να μας προειδοποιήσει θα πρέπει να μας θεσει το ερώτημα ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση υπογλυκαιμικής άγνοιας. Η υπογλυκαιμική άγνοια ξεκινά σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από επανειλημμένα επεισόδια υπογλυκαιμίας .Στην περίπτωση αυτή τα Συμπτώματα του Κ.Ν.Σ δεν γίνονται αντιληπτά και δεν προειδοποιείται ο ασθενείς για τη βαρύτητα της κατάστασης με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες να χάσει τις αισθήσεις του .

Ευτυχώς και στις δυο παραπάνω περιπτώσεις το λάθος που συμβαίνει μπορεί να διορθωθεί αν και κατά τις επόμενες μέρες μετά το υπογλυκαιμικό επεισόδιο φροντίσουμε να διατηρούμε το σάκχαρο μας σε ιδανικές τιμές.

Η περίοδος προσαρμογής μπορεί να κυμαίνετε από 2 μέρες μέχρι 2 εβδομάδες. Πολλοί ασθενείς προσπαθώντας να διατηρήσουν όσο το δυνατόν πιο χαμηλές τιμές σακχάρου γίνονται θύματα αυτής της στάσης τους . Χαμηλή τιμή σακχάρου μεν, αλλά χωρίς υπογλυκαιμικά επεισόδια , επιθετική αντιμετώπιση δεν απαιτείται και ιδιαίτερα όχι σε ηλικιωμένους .

Τα συμπτώματα του αυτονόμου νευρικού συστήματος μπορεί να ενισχυθούν αν το άτομο έχει κάνει πιο πριν χρήση καφεΐνης-καφεείτινης (καφέ –cocacola–τσάι ).

Εάν ο ασθενής κάνει χρήση β ανταγωνιστών (Betablockers) που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπέρτασης , ή και αντικαταθλιπτικά, τα φάρμακα αυτά είναι ικανά να μετριάσουν και να κρύψουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας . Σε περίπτωση λοιπόν που αισθανθούμε κάποιο σύμπτωμα πχ ανεξήγητο ιδρώτα , καλό θα ήταν να μετρήσουμε το σάκχαρο μας.

Συμφώνα με μια διεθνή έρευνα στην οποία έλαβαν μέρος 18 χώρες απέδειξε ότι σε ποσοστό 20-30 % τα παιδιά του δημοτικού και σε ποσοστό 15-20% τα παιδιά του γυμνάσιου μπορεί να υποστούν ένα σοβαρό υπογλυκαιμικό επεισόδιο (γλυκόζη αίματος κατή των 55-50mg/dl, που συνοδεύεται με απώλεια αισθήσεων και σπασμούς)

Μουμτζής Αλέξανδρος
Ιατρός ενδοκρινολόγος ειδικός εφαρμογών διαιτητικής