Γιορτές, Αλκοόλ και Διαβήτης

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς που αυτές τις γιορτινές ημέρες δεν ξεφεύγει από το πρόγραμμά του. Άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο ανάλογα και τα προβληματάκια του, ή θα φάει ή θα πιει κάτι παραπάνω.

Ας σταθούμε λοιπόν λίγο στο πιοτό να μάθουμε μερικές γενικές γνώσεις, αλλά θα επικεντρωθούμε και λίγο παραπάνω στη σχέση του αλκοόλ με τον διαβήτη.

ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΤΩΝ ΠΟΤΩΝ που χημικά ονομάζεται ”αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη”, είναι ένα προϊόν που προκύπτει από την ζύμωση των ζαχάρων (σταφύλια, δαμάσκηνα, άλλα φρούτα, δημητριακά, ανάλογα το ποτό που επιθυμούμε).

Όταν πίνουμε ένα αλκοολούχο ποτό, επειδή η αιθανόλη είναι τοξική ουσία, ο οργανισμός μας προκειμένου να την εξουδετερώσει την μεταβολίζει στο συκώτι (ας πούμε άτυπα ότι την ”λιώνει”). Αυτό βέβαια έχει τις δικές του επιπτώσεις για το συκώτι μας (αλλά και τον υπόλοιπο οργανισμό μας) και αν η κατανάλωση αλκοόλ είναι μικρή-παροδική και δεν έχουμε άλλες νοσηρές καταστάσεις υγείας, τότε δεν έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα.

Αν όμως η κατανάλωση είναι μεγάλη ή συχνή, τότε μπορεί να προκληθούν τεράστιες ζημιές που δεν έχουν γιατριά (κίρρωση, παγκρεατίτιδα, νευροψυχιατρικές παθολογικές καταστάσεις, μέχρι και οξύς αιφνίδιος θάνατος – θυμηθείτε πριν λίγα χρόνια ένα 14χρονο κορίτσι σε ένα πάρτι στα Χανιά).

ΠΟΣΟ ΑΛΚΟΟΛ ΑΝΤΕΧΕΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΜΑΣ

Η επιτρεπόμενη ποσότητα αλκοόλ που δεν μας βλάπτει και την ονομάζουμε 1 ΜΕΡΙΔΑ ΑΛΚΟΟΛ είναι η ποσότητα μικρότερη των 15gr και μπορεί να είναι :

— 300-330ml μπύρα (ένα μεγάλο ποτήρι νερού)
— 100-150ml κρασί (δυο κρασοπότηρα)
— 40-45ml απόσταγμα-τσίπουρο,ουίσκι,κλπ (ένα σφηνάκι)

Σε αυτή την ποσότητα επιτρέπεται να πίνει μέχρι 2 μερίδες αλκοόλ οι άνδρες και μόνο 1 μερίδα η γυναίκες.

ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ
1) Σε αυτήν την ποσότητα (5-15gr)  το αλκοόλ ανεξάρτητα από τι ποτό προέρχεται έχει κάποιες ευεργετικές ιδιότητες,
— μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου
— αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη (το αντίθετο της ινσουλινοαντίστασης) και με αυτό τον τρόπο μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη
— μειώνει την Αρτηριακή Πίεση και επιδρά στο μεταβολισμό των λιπιδίων, αυξάνει την καλή χοληστερίνη (HDL) με αποτέλεσμα τον μειωμένο κίνδυνο για ΚΑ νοσήματα (έμφραγμα, εγκεφαλικό)
2) Όταν όμως ξεπερνάμε αυτές τις μικρές, ευεργετικές δόσεις τότε εμφανίζονται οι κακές και βλαβερές ιδιότητες
— αύξηση του σωματικού βάρους και παχυσαρκία. Το αλκοόλ περιέχει πολλές ”κενές” θερμίδες όπως τις ονομάζουμε μια και στερούνται διατροφικής αξίας. Υπενθυμίζω ότι 1gr αλκοόλ = 7 θερμίδες, επομένως 1 μπύρα 100-140 θερμίδες, 1-2 κρασοπότηρα κρασί 80-120 θερμίδες, 1 ποτηράκι τσίπουρο 100-120 θερμίδες, 1 βότκα 100-140 θερμίδες, 1 ουίσκι 110-130 θερμίδες. Αυτές οι θερμίδες είναι στο επιτρεπόμενο όριο. Φανταστείτε λοιπόν κάποιον που θα πιει 3-4 μπύρες, προσέλαβε αμέσως κοντά στις 400 θερμίδες δηλαδή όσο περίπου ένα γεύμα !!! Υπολογίστε πόσο πίνεται και θα εκπλαγείτε από τις θερμίδες που προσλαμβάνετε ……….

Επίσης το αλκοόλ μας παχαίνει επειδή μειώνει τη δράση της λεπτίνης, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον λιπώδη ιστό και καταστέλλει την όρεξη.

— αύξηση της Αρτηριακής Πίεσης και της συστολικής και της διαστολικής με αύξηση του κινδύνου ΚΑ νοσημάτων (εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων)
— αύξηση τριγλυκεριδίων
— οξεία παγκρεατίτιδα
— χρόνιος αλκοολισμός με νευροψυχιατρικές διαταραχές
— αλλοιώσεις του DNA λόγω του αυξημένου οξειδωτικού στρες με αποτέλεσμα καταστροφή των κυττάρων και πρόωρο θάνατο
— μυϊκή εκφύλιση με ατροφία των μυών
— αφυδάτωση με ότι αυτό συνεπάγεται για όλα τα συστήματα του οργανισμού μας, από το δέρμα μέχρι τα νεφρά ……..
— αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου (κυρίως ήπαρ,  πάγκρεας, οισοφάγος, παχύ έντερο, στοματοφάρυγγας και μαστός).
— επιπτώσεις στη ρύθμιση του ΣΔ (ας το δούμε λίγο πιο αναλυτικά)

ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Το αλκοόλ μπορεί να έχει ΚΑΙ ύπο ΚΑΙ ύπερ-γλυκαιμική επίδραση. Εξαρτάται από

— την ποσότητα που θα καταναλώσουμε,
— την πρόσληψη μαζί τροφής ή αν θα το πιούμε σκέτο
— την χρόνια ή περιστασιακή χρήση
— τη λήψη Ινσουλίνης ή άλλων ινσουλινο-εκκριτικών ουσιών

Το αλκοόλ όπως είδαμε, μετά την κατανάλωση του απορροφάται γρήγορα και ο οργανισμός μας προσπαθώντας να το μεταβολίσει στο συκώτι, χάνει την δυνατότητα της ηπατικής γλυκονεογέννεσης. Τι σημαίνει όμως αυτό για έναν διαβητικό ??? Πίνοντας αλκοόλ χάνει την ιδιότητα να διορθώνει το ήπαρ την πτώση του ζαχάρου στο αίμα (παράγοντας γλυκόζη) και έτσι να προκαλείται ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ. Αυτή είναι ιδιαίτερα πιο έντονη και επικίνδυνη σε όσους κάνουν θεραπεία με Ινσουλίνη ή λαμβάνουν φάρμακα ινσουλινοεκκριτικά (όπως Diamicron, Solosa κλπ) και μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και σε μικρή-μέτρια χρήση αλκοόλ.

Μαζί με λήψη τροφής ή έστω κάποιου σνακ μέχρι την ώρα του φαγητού, αυτός ο κίνδυνος ελαττώνεται. Ενώ χωρίς φαγητό ο διαβητικός μπορεί να παρουσιάσει πολύ εύκολα και απότομα-γρήγορα υπογλυκαιμική κρίση.

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ο διαβητικός ότι υπογλυκαιμία μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και 24 ώρες μετά την κατανάλωση αλκοόλ.  Για αυτό θα πρέπει πριν κοιμηθεί να ελέγξει το ζάχαρο του και αν είναι κοντά στο 100 να φάει κάτι ελαφρύ ώστε να αποφευχθεί μια βραδινή υπογλυκαιμία !!!

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ο διαβητικός ότι υπογλυκαιμία μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και 24 ώρες μετά την κατανάλωση αλκοόλ.  Για αυτό θα πρέπει πριν κοιμηθεί να ελέγξει το ζάχαρο του και αν είναι κοντά στο 100 να φάει κάτι ελαφρύ ώστε να αποφευχθεί μια βραδινή υπογλυκαιμία !!!

Για τον διαβητικό τύπου 1, θα πρέπει να γνωρίζει ότι η συχνή χρήση αλκοόλ μειώνει την δυνατότητα κατανόησης των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας !!!
Τέλος θα πρέπει να ξέρει ο διαβητικός ότι η μπύρα, τα ζαχαρούχα αλκοολούχα ποτά και η αύξηση της όρεξης που προκαλείται από το αλκοόλ (και η αύξηση του βάρους) σταδιακά αυξάνουν και απορυθμίζουν το ζάχαρο οδηγώντας συχνά σε υπεργλυκαιμία.

ΑΣ ΠΙΟΥΜΕ ΜΕ ΣΥΝΕΣΗ ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΕΙΤΕ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΤΕ ΟΧΙ ΖΑΧΑΡΟ. ΠΑΝ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ. ΛΙΓΟ ΑΛΚΟΟΛ ΜΑΣ ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΚΑΛΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ. ΑΣ ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΕΚΕΙ, ΚΑΙ ΑΣ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ, ΠΟΤΕ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΟΔΗΓΟΥΜΕ.

Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας