ΝΕΑΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Γλυκαιμική μεταβλητότητα και χρόνος εντός στόχου (TIR)

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης

Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

Η προσπάθεια γιατρού και διαβητικού ασθενούς, ξεκινάει πάντα από την “μητέρα των μαχών” που είναι η καλή ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ. Μέσα από αυτό θα γίνουν εφικτοί και οι υπόλοιποι στόχοι, η προστασία των οργάνων στόχων που βλάπτονται από τον ΣΔ (και δη από το αρύθμιστο ζάχαρο) και η αποφυγή των μικρο και μακρο-αγγειακών επιπλοκών.

Ο έλεγχος αυτού του στόχου, μέχρι πρότινος γινόταν, σχεδόν αποκλειστικά,  με την παρακολούθηση της ΓΛΥΚΟΖΥΛΙΩΜΕΝΗΣ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ (HbA1c), που χοντρικά μας δίνει μια εικόνα που είχαν τα ζάχαρα στους τελευταίους 2-3 μήνες. Όμως η HbA1c μπορεί να αποδειχτεί ένας ”μεγάλος απατεώνας”. Και θα ρωτήσει κανείς ….. γιατί ???? Η απάντηση είναι ότι η HbA1c δεν μπορεί να αποτυπώσει ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ από ψηλά ζάχαρα μέχρι τιμές υπογλυκαιμίας που μπορεί να έχει ένας διαβητικός.

Αυτή είναι η ένοια της ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑΣ. Και για να το εξηγήσουμε πιο καθαρά, με ένα παράδειγμα :

– ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν διαβητικό με HbA1c=6,5%
– το ζάχαρο πάνω-κάτω στο 6,5% είναι σαν μέσος όρος περίπου στο 140-150 mg/dl. Αυτός λοιπόν ο διαβητικός αν όλα είναι σε καλό δρόμο, τα ζάχαρα του κατά την διάρκεια της ημέρας, μεταβάλλονται από 100mg/dl μέχρι 180mg/dl, έχουν δηλαδή μία μικρή διακύμανση, μια ΜΙΚΡΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ.

– πάμε τώρα σε έναν όλλο ασθενή, πάλι με HbA1c=6,5%, αλλά αυτός ναι μεν έχει μέσο όρο 140-150mg/dl (σαν τον προηγούμενο), αλλά στη διάρκεια της ημέρας, δεν προσέχει, τα ζάχαρα του μπορεί να ανεβαίνουν πάνω από το 200 ή και να φτάνουν 250 (πχ κατανάλωση φρούτων με υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη – συχνά το καλοκαίρι με το καρπούζι και σε μεγάλες ποσότητες δλδ και υψηλό Γλυκαιμικό Φορτίο …….) και ……., κάποιες άλλες στιγμές, κάνει και τις υπογλυκαιμίες του, κάτω από 60 ή και 50mg/dl …….. Έχει λοιπόν μια μεγάλη διακύμανση στις τιμές των ζαχάρων στο αίμα, έχει μια ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ !!!

ΝΑ ΛΟΙΠΟΝ ΠΟΥ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΙ, ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ HbA1c, ΕΧΟΥΝ ΤΕΛΕΙΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ.

Για αυτό χαρακτήρισα την HbA1c και ως απατεώνα, που μπορεί να σε ξεγελάσει και να μην παίρνεις χαμπάρι τις ψηλές τιμές γλυκαιμίας που μπορεί να έχεις κατά την διάρκεια της ημέρας. Και να ”κοιμάσαι” τον ύπνο του δικαίου μέχρι τη στιγμή ενός εμφράγματος ή ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ……….

ΑΡΑ ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΟΡΙΣΜΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ = είναι η διάρκεια και η συχνότητα των διακυμάνσεων της γλυκαιμίας (των τιμών του ζαχάρου) κατά την διάρκεια της ημέρας, πάνω και κάτω από τον μέσο όρο (υπεργλυκαιμίες-συνήθως μεταγευματικές και πιθανές υπογλυκαιμίες)( ή μπορεί, βραδινές υπογλυκαιμίες -πχ μεγάλη δόση ινσουλίνης, που ακολουθούνται από αντιδραστικές υπεργλυκαιμίες ……..). Ο γιατρός πρέπει να ξεδιπλώσει το κουβάρι του προβλήματος και να καταλάβει τι συμβαίνει. Να πάρει ένα καλό ιστορικό, να υποψιαστεί πιθανή υπογλυκαιμία αν ο ασθενής βρίσκεται σε αγωγή με ινσουλινοεκκριτικά (πχ σουλφονιλουρίες, solosa κλπ) ή κάνει μίγματα ινσουλινών κλπ.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΕΛΕΓΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ??? Ναι υπάρχει  !!!

– ένας τρόπος είναι να βάλουμε τον διαβητικό ασθενή μας να μετράει το ζάχαρο του συχνά, πολλές φορές την ημέρα, προ και μετά γευμάτων κλπ, κλπ,
– δεν είναι εύκολο για κανέναν να τρυπάει τα δάχρυλα του 10 φορές την ημέρα ……..
– για αυτό πλέον είτε ο ασθενής μας θα τοποθετήσει έναν μετρητή LIBRE με αισθητήρα που θα τον απαλλάξει από τα τρυπήματα και θα μπορέσει να το μετρήσει όσες φορές θέλει, με ένα απλό σκανάρισμα. Και το μηχανάκι θα μας δείξει όλη την ημερήσια πορεία (δυστυχώς δεν χορηγείται από τον ΕΟΠΥΥ στους διαβητικούς τ2).

– είτε θα χρησιμοποιήσει ένα ΜΕΤΡΗΤΗ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ή όπως τους λέμε CGM (Continuous Glucose Monitoring) και έτσι θα καταγραφούν ευκρινώς όλα τα σκαμπανεβάσματα της γλυκαιμίας σε τιμές υπερ ή υπο-γλυκαιμίας. Και θα συνδυάσουμε τις διακυμάνσεις με το φαγητό, την ποσότητα, το είδος, τη λήψη ινσουλίνης ή άλλων φαρμάκων, τον ύπνο, την άσκηση ……….

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ”ΑΝ ΚΑΙ Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ HbA1c ΔΕΝ ΣΥΣΤΗΝΕΤΑΙ ΣΑΝ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ” ΠΑΡ’ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΗ-ΕΥΚΟΛΗ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΣΤΗΝ ΠΦΥ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΗΧΗΣΗ. ΕΝΩ ΤΑ CGM ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΝΑ ΜΠΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΕΚΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΣ ΟΠΟΤΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΣΤΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΔΕΛΕΧΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥ.


Εντάξει λοιπόν, μάθαμε τι είναι η Μεταβλητότητα, ΠΩΣ ΘΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΟΥΜΕ αν πάνε καλά τα πράγματα και θα αποφύγουμε (πιο σωστά θα μειώσουμε) τον κίνδυνο των επιπλοκών ???

Εδώ έρχεται ο ΔΕΙΚΤΗΣ TIR=TIME IN RANGE, δηλαδή ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΤΟΣ ΣΤΟΧΟΥ, δηλαδή σε ποιο εύρος πρέπει να είναι τα ζάχαρα και πόση διάρκεια πρέπει να έχει αυτή η σωστή γλυκαιμική ρύθμιση (δες και μελέτησε την φωτογραφία και θα καταλάβεις εύκολα όλα αυτά).

ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΚΑΛΑ ΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΠΡΕΠΕΙ :
— TIR>70% οι τιμές της γλυκαιμίας να είναι από 70-180mg/dl
— TBR<5% (Time Below Range=τιμές κατω του στόχου δλδ χαμηλό ζάχαρο 54-70mg/dl<4% και υπογλυκαιμίες κάτω από 54mg/dl<1%) και
— TAR<25% (Time Above Range=Τιμές πάνω από τον στόχο δλδ ψηλό ζάχαρο 180-250mg/dl<25% και πάνω από 250mg/dl<5%)
ΟΣΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ TIR, ΚΑΙ ΟΣΟ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟ 100% ΤΟΣΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΘΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ.

Υπάρχουν και κάποιες διαφοροποιήσεις στα TIR-TAR-TBR ανάλογα τον διαβητικό ασθενή, ηλικία, διαβήτης κυήσεως κλπ

ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ.

 

 

 

Η επίτευξη των στόχων είναι ο καλύτερος τρόπος για μια επιτυχημένη πορεία του διαβητικού ασθενή. Η HbA1c είναι συνήθως ένας πολύτιμος βοηθός αλλά να μην ξεγελαστούμε όταν καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά.

Νικόλαος Γεωργιάδης

Νικόλαος Γεωργιάδης

Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

Μοιραστείτε το: