ΛΙΠΩΔΕΣ ΗΠΑΡ: Πόσο σοβαρή μπορεί να είναι η Μεταβολική Διαταραχή – Διατροφικές Οδηγίες

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

Είναι μια πολύ γνωστή εικόνα μετά από κάποιο εργαστηριακό έλεγχο ενός ασθενούς μας, να παίρνουμε στο υπερηχογράφημα ήπατος τη διάγνωση ”υποηχογενές ήπαρ-εικόνα ως επί λιπώδους διηθήσεως”. Και καμιά φορά τσιμπάνε και λίγο οι εξετάσεις των τρανσαμινασών αλλά κυρίως του γGT ……. Και ελαφρά τη καρδία έφευγε συνήθως ο ασθενής μας, καθησυχασμένος και εκείνος (και ο γιατρός του ……), με τα λόγια ”δεν είναι τίποτα, μόνο λίγο λίπος έχει πιάσει το συκώτι σου. Μπορεί να φταίνε τα κιλάκια σου και λίγο κι αυτή η χοληστερίνη που είναι ψιλοτσιμπημένη…….””και πίνεις και λίγο αλκοόλ …., πρόσεχε” !!!

Τελευταία όμως όλο και πιο μεγάλη γίνεται η γνώση μας σχετικά με την εναπόθεση λίπους στο συκώτι και τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η ΛΙΠΩΔΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ δεν είναι μια και τόσο αθώα εικόνα και ένα 15-50% μέσω εμπλοκής μηχανισμών φλεγμονής θα μετατρέψουν την εικόνα του συκωτιού από απλή λιπώδη διήθηση σε ΜΑΛΝΗ (Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος – στα αγγλικά NAFLD=NonAlcoholic Fatty Liver Disease) και στη συνέχεια σε ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙΔΑ (NASH=NonAlcoholic Steatohepatitis), με κατάληξη ΚΙΡΡΩΣΗ ΗΠΑΤΟΣ και ίσως και ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ.

Αλλά κι αν ακόμα δεν ακολουθηθεί αυτή η παθολογική πορεία, η Λιπωδης Διήθηση αποτελεί πια μια από τις παραμέτρους του ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ (υπενθυμίζω τις μεταβολικές παθολογικές καταστάσεις που απαρτίζουν αυτή την νοσογόνο διαταραχή) :

1) σπλαχνική-κοιλιακή παχυσαρκία (περίμετρος μέσης στον άνδρα >94cm και στις γυναίκες >80cm  — κάποιοι λένε ότι τα όρια είναι λίγο μεγαλύτερα 102 και 89, αλλά μικρή σημασία έχει
2) σάκχαρο >100-123 ή ήδη Σακχαρώδης Διαβήτης
3) υπέρταση >130/85mmHg
4) τριγλυκερίδια >150 mg/dl
5) HDL<40 για άνδρες και <50 για τις γυναίκες
6) εδώ πια πολλοί τοποθετούν και την NAFLD

Στο σύνδρομο συχνά συνυπάρχουν κι άλλες μεταβολικές διαταραχές όπως αυξημένα επίπεδα Ουρικού Οξέος, Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, Αυτοάνοσα νοσήματα ή ακόμα και ήδη εγκατεστημένα Καρδιαγγειακά Νοσήματα.

Η ύπαρξη του Μεταβολικού Συνδρόμου, της Λιπώδους Διηθήσεως και των υπολοίπων μεταβολικών διαταραχών, σχετίζονται άμεσα με την Κοιλιακή ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ που είναι υπεύθυνη για την δημιουργία ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ και την αντιδραστική ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ. Μέσω αυτών των παθολογικών μηχανισμών, το λίπος που διηθεί τα σπλαχνικά όργανα προκαλεί βλάβεςμε αποτέλεσμα τα καρδιαγγειακά, νεφρικά και ηπατικά προβλήματα, μετατρέποντας πια το μεταβολικό σύνδρομο σε
—> Καρδιομεταβολικό —->
—> ΚαρδιοΝεφρομεταβολικό —-> και εσχάτως
—> ΚαρδιοΝεφροΗπατομεταβολική ΝΟΣΟ (CKL Syndrom : C=cardio, K=kidney, L=liver)

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΨΑΧΝΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΙΠΟΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
— Καρδιά : Triplex ή/και MRI
— Νεφροί : Λεύκωμα ούρων 24ώρου και GFR νεφρών
— Ηπαρ : U/S, Ελαστογραφία και Έλεγχος FIB-4 score

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
1) Απώλεια Βάρους = ακόμα και ένα 10% του βάρους μπορεί να οδηγήσει σε υποστροφή πολλών παραγόντων (πχ NASH) με πολλαπλους μηχανισμούς
2) Άσκηση = οδηγεί σε αύξηση της ευαισθησίας της ινσουλίνης και καλό είναι να έχουμε ένα πρόγραμα 30 min καθημερινής άσκησης με εναλλαγές αερόβιας (που αυξάνει την αντοχή) αλλά και με αναερόβια διαλείμματα (που αυξάνουν την μυική μάζα)
3) Φάρμακα = οι 2 νεότερες κατηγορίες GLP-1 αγωνιστές και SGLT2 αναστολείς, προσφέρουν τεράστιο όφελος

4) ΣΩΣΤΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
– η Μεσογειακή Διατροφή (αλλά και η DASH = μια παραλλαγή της μεσογειακής) θεωρείται η ιδανική διατροφή για την αντιμετώπιση της λιπώδους νόσου, τόσο του ήπατος αλλά γενικά και των άλλων οργάνων και του μεταβολικού συνδρόμου
– πρέπει να ελαττώσουμε τα κορεσμένα λίπη και τα trans λιπαρά που περιέχονται στα fast food ή και στα αλμυρά σνακ (κακός συνδυασμός με άφθονο αλάτι), αλλά και στο κόκκινο κρέας (μόνο μια φορά στις 10 ημέρες, από επιλεγμένα κομμάτια κρέατος)
– να αυξήσουμε τα ακόρεστα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο, αβοκάντο), αλλά και πολυακόρεστα και πλούσια σε Ω3 λιπαρά και αντιοξειδωτικές ουσίες (λιπαρά ψάρια- μπακαλιάρος, σαρδέλα, σκουμπρί κλπ)
– να ελαττώσουμε στο ελάχιστο τα γλυκά και την άσπρη ζάχαρη που προάγουν την παχυσαρκία και την εναπόθεση λίπους στα όργανα και την κοιλακή περιοχή, αύξηση των τριγλυκεριδίων, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο Στεφανιαίας Νόσου και Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων
– να ελαττώσουμε τα άσπρα άλευρα και τα προϊόντα από λευκό αλεύρι (άσπρο ψωμί, πίτσες, σφολιάτες κλπ) που οδηγούν σε αύξηση του ζαχάρου, παχυσαρκία και λιπώδη νόσο του ήπατος
– να αυξήσουμε την πρόσληψη των φυτικών ινών με φρούτα (αγουρωπά) και λαχανικά (πχ σπανάκι, μπρόκολο κλπ) ή και με σύνθετους υδατάνθρακες όπως και όσπρια και ζυμαρικά ή άλλα προϊόντα ολικής άλεσης
– να περιορίσουμε το αλκοόλ σε 1 μερίδα για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες (και όχι σε καθημερινή βάση)
– να διακόψουμε τα προϊόντα τύπου cola ακόμα και τα λεγόμενα light γιατί στην πορεία αποδείχτηκε ότι λειτουργούν ως ορμονικοί διαταράκτες-διεγέρτες (ασχέτως θερμίδων) και προάγουν την Παχυσαρκία, την εναπόθεση λίπους και την Οστεοπόρωση
– και βέβαια μαζί με όλα αυτά να προχωρήσουμε σε άμεση διακοπή του καπνίσματος

ΤΟ ΕΡΓΟ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΟΝΟ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ. ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΕΓΟΜΕΝΟΥΣ ΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝ, Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΚΟΥΒΑΛΑΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΠΟΥ ΣΙΓΟΥΡΑ ΠΑΙΖΕΙ ΕΝΑΝ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΡΟΛΟ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΟΜΩΣ ΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΜΕ ΕΠΙΔΕΧΕΤΑΙ ΒΕΛΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗ ΖΩΗ.

Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας