Μεταλλάξεις – Τι θέλει η μάνα φύση

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

 

Ακούμε τελευταία συνεχώς για νέα στελέχη του κορονοϊού που προέρχονται από μεταλλάξεις. Και να τα σενάρια. Φταίνε τα εμβόλια, φταίνε οι Κινέζοι που τον έφτιαξαν, φταίνε αυτά που τρώνε …………

Τελικά είναι έτσι τα πράγματα ή μήπως άλλη είναι η αλήθεια. Ή μήπως η πραγματικότητα είναι τελικά πιο απλή.

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΥΦΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟ

Όλα τα είδη για να επιβιώσουν πρέπει να πολλαπλασιαστούν. Τα ανθρώπινα κύτταρα, τα βακτήρια, τα κύτταρα του ζωικού ή του φυτικού βασιλείου, όλα ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΖΟΝΤΑΙ. Είναι ο νόμος της ζωής. Έτσι και οι ιοί θέλουν και προσπαθούν να πολλαπλασιαστούν.

Πως γίνεται ο πολλαπλασιασμός ???

Με απλά λόγια για να πολλαπλασιαστεί ένα κύτταρο πρέπει ΝΑ ΑΝΤΙΓΡΑΨΕΙ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟ (DNA) και αφού αντιγραφεί και διπλασιαστεί να δοθεί στους απογόνους, στα νέα κύτταρα.

Θυμίζω ότι το DNA είναι ένα μακρομόριο (νουκλεϊκό οξύ) που αποτελείται από 2 έλικες η μια απέναντι από την άλλη που ενώνονται σε σημεία που λέγονται αζωτούχες βάσεις και είναι συγκεκριμένα και συμπληρωματικά το ένα σημείο με το απέναντι του. Όταν θέλει να διπλασιαστεί, ”ξεκουμπώνει σαν φερμουάρ” με ενζυματικούς μηχανισμούς, προκύπτουν 2 ξεχωριστές αλυσίδες ΚΑΙ στην κάθε μια δημιουργείται μια καινούργια συμπληρωματική. Έτσι έχει διπλασιαστεί η γενετική πληροφορία και προχωράει ο πολλαπλασιασμός. (Τα είπα με πολύ απλά λόγια, οι μεν γιατροί-βιολόγοι κλπ να με συγχωρήσουν, οι υπόλοιποι δε, ελπίζω να μπήκαν λίγο στο νόημα)

Οι ιοί έχουν μόνο ένα μακρομόριο νουκλεϊκο οξύ, (είτε DNA είτε RNA), και επειδή δεν έχουν δικούς τους μηχανισμούς πολλαπλασιασμού, αφού μολύνουν και εισέλθουν μέσα στα κύτταρα του ξενιστή (άνθρωπος, ζώο κλπ), χρησιμοποιούν το DNA και τους λοιπούς μηχανισμούς του κυττάρου που έχουν μολύνει για να μπορέσουν να πολλαπλασιαστούν. Και όταν το πετύχουν, το μολυσμένο κύτταρο καταστρέφεται, οι νέοι ιοί ελευθερώνονται και μολύνουν νέα κύτταρα !!!

ΑΡΑ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΑΒΟΥΜΕ

– το DNA αντιγράφεται και έτσι μεταβιβάζεται η γενετική πληροφορία από κύτταρο σε κύτταρο αλλά και στους απογόνους

– (σημείωση : το DNA μπορεί να αντιγράψει και μόνο ένα κομματάκι για να το στείλει σε ένα εργοστάσιο του κυττάρου (ριβόσωμα) για να φτιάξει μια συνταγή-πρωτεΐνη)

– οι 2 έλικες του DNA ενώνονται σε συγκεκριμένα σημεία που είναι κάποιες βάσεις (κυτοσίνη=C, γουανίνη=G, θυμίνη=Τ και αδενίνη=A, και αν πρόκειται αντί για DNA να μιλάμε για RNA, τότε στη θέση της θυμίνης υπάρχει η ουρακίλη=U).

– αυτά γιατί σας τα είπα ? Γιατί θα δείτε κάπου γραμμένο αυτό που ονομάζουμε ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ, κάπως έτσι ACGTGCATTGCA ……… που ουσιαστικά είναι ένα κείμενο χιλιάδων γραμμάτων

– όταν λοιπόν εμείς βρήκαμε το γονιδίωμα του ανθρώπου (ή του ιού), βρήκαμε ουσιαστικά όλη αυτή την μακριά αλυσίδα ΚΑΙ κάθε τριάδα από αυτά τα γράμματα είναι και μια ”συνταγή” που κωδικοποιεί ένα μήνυμα (για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης)

– αφού έχει ολοκληρωθεί η αντιγραφή, επιτυγχάνεται ο πολλαπλασιασμός

ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ

Στον άνθρωπο, την ώρα που γίνεται η αντιγραφή, όπως εμείς κάνουμε ένα ορθογραφικό λάθος, έτσι μπορεί να γίνει σε κάποιο σημείο ”ένα λαθάκι”. Και έτσι πάνω στο μακρύ κείμενο των γραμμάτων, στη θέση πχ ενός G να μπει ένα Α, ή ότι άλλο τύχει.

Έτσι όμως πλέον προέκυψε κάτι διαφοροποιημένο από το αρχικό. Προκύπτει ΜΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ !!! Η οποία μάλιστα στην πορεία μπορεί και να …… κληρονομείται, δηλαδή περνάει και στους απογόνους.

Αν το λάθος δεν είναι σημαντικό, δεν είναι ουσιώδες, τότε ο οργανισμός το αγνοεί (και συνεχίζει). Ή μπορεί με κάποιους μηχανισμούς να προβεί σε διορθώσεις, αλλά όχι πάντα (και όχι πάντα με επιτυχία).

Αν όμως αυτό το λάθος είναι ουσιώδες, σοβαρό, τότε μπορεί να προκύψει νόσος (πχ καρκίνος ή άλλο) και η μετάλλαξη να μας οδηγήσει να αρρωστήσουμε. Ευτυχώς, τις περισσότερες φορές ο οργανισμός μας αναγνωρίζει αυτά τα κύτταρα με τα λάθη και τα εξουδετερώνει ώστε να μην αρρωστήσουμε.

Στους ιούς τώρα, αν γίνουν τέτοια λάθη κατά την αντιγραφή ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΝΕΑ ΣΤΕΛΕΧΗ, ΜΕ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ δηλαδή προκύπτει μια ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ που μπορεί να διαφέρει από το αρχικό σε ένα σημείο, ή να έχει γίνει-αλλαχθεί ακόμα και ολόκληρο κομμάτι από το γονιδίωμα, που χάνεται ή προστίθεται.

Αυτή η Μετάλλαξη, μπορεί να φέρει νέες ιδιότητες στον ιό:

– άλλοτε αδιάφορες
– άλλοτε κακές (που μπορεί να τον οδηγήσουν στην εξαφάνιση)
– και άλλοτε να του δώσουν ευνοϊκά οφέλη δηλαδή ένα ”εξελικτικό πλεονέκτημα” όπως ονομάζεται

Έτσι λοιπόν από το αρχικό στέλεχος του κορονοϊού της Γιουχάν, έγινε η αλλαγή μιας πρωτεϊνης (ασπαρτικό οξύ)D–>G στη θέση 614 του γονιδιώματος (στην ακίδα spike) και προέκυψε το στέλεχος που κυρίευσε την Ευρώπη αρχικά (D614G) αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Και τέτοιου τυπου αλλαγές εμφάνισαν στην πορεία τις μεταλλάξεις Βρετανική, ΝΑφρικής, Ινδίας κλπ.

ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΕΣ

– έχει υπολογιστεί ότι κάθε 11ημέρες προκύπτει μια νέα μετάλλαξη

– όσο πιο πολύ εξαπλώνεται ένας ιός τόσο πιο πιθανό είναι να ξεπηδούν μεταλλαγμένα στελέχη

– η επικράτηση ή όχι ενός στελέχους είναι θέμα φυσικής επιλογής

– κανένας ιός δεν θέλει να σε σκοτώσει γιατί μαζί σου θα πεθάνει και αυτός, μια και έχει ανάγκη τον ξενιστή για να πολλαπλασιάζεται

– τα στελέχη που ”επιλέγονται” έχουν συνήθως αυξημένη μεταδοτικότητα αλλά όχι και αυξημένη τοξικότητα (παρ΄ όλα αυτά μπορεί και να προκύψει ένα πολύ θανατηφόρο στέλεχος)

– στην πορεία λοιπόν, όσο περισσότεροι κολλάνε, όσο περισσότεροι εμβολιάζονται με τα αρχικά ή τα νεότερα προσαρμοσμένα εμβόλια, όσο και αν προσαρμόζεται ο ιός να έχει μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ οι ξενιστές (άνθρωπος) αποκτούν αντισώματα που τους προσδίδουν ανοσία, δημιουργείται η ΑΝΟΣΙΑ ΑΓΕΛΗΣ και έτσι σταδιακά τελειώνει μια επιδημία. Μερικές φορές νέα στελέχη κάνουν πια μόνο τοπικές ενδημικές μορφές επιδημιών.

ΑΥΤΑ ΛΟΙΠΟΝ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΩΝ

 

Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας