Παιδική παχυσαρκία

Γράφει ο Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

 

Δυστυχώς είμαστε ανάμεσα στις χώρες με πολύ υψηλά επίπεδα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Βέβαια και παγκοσμίως τα αποτελέσματα δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά και η παχυσαρκία παρουσιάζει πλέον χαρακτήρες ”επιδημίας”.

Είναι πολλοί οι λόγοι που οδηγούν σε παιδιά με αυξημένο σωματικό βάρος. Κάποια από αυτά δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε, όπως την ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να παρέμβουμε σε αυτά που μπορούμε, τη σωστή ΔΙΑΤΡΟΦΗ, την ΑΣΚΗΣΗ και την παρακολούθηση-θεραπεία από ομάδα Παιδοενδοκρινολόγου-Διατροφολόγου και Ψυχολόγου.

Τα γονίδια μας παίζουν έναν πολύ σοβαρό λόγο. Παιδιά με ένα παχύσαρκο γονέα έχουν 50% πιθανότητα να παρουσιάσουν παιδική παχυσαρκία. Ενώ και με τους δυο γονείς παχύσαρκους το ποσοστό μπορεί να φτάσει (δυστυχώς) το 80% !!! Πάντως όπως βλέπετε λέμε ”έχουν πιθανότητα να παρουσιάσουν παιδική παχυσαρκία” και όχι ότι σίγουρα θα είναι παχύσαρκα παιδιά (έφηβοι). Εδώ λοιπόν πρέπει να επικεντρώσει τη προσοχή του ο γονιός – το παιδί και η ιατρική ομάδα.

Το 95% των παιδιών με ΠΠ άσχετα με την γονιδιακή τους επιβάρυνση, παρουσιάζουν συγχρόνως:

1) ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΡΟΦΗΣ και μάλιστα κακής ποιότητας, με πολλά λιπαρά και αλάτι (φαστ φουντ), πολύ ζάχαρη (σοκολάτες και γλυκά) και κατεργασμένες τροφές τύπου σφολιάτας, ψωμί άσπρο πολυτελείας-σάντουιτς κλπ

2) ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΚΗΣΗΣ είτε λόγω πολύ φορτωμένου προγράμματος μαθημάτων-ξένων γλωσσών κλπ, είτε λόγω μεγαλύτερης ενασχόλησης του παιδιού με PC, Tablet, TV κλπ. Συχνά λείπουν από γειτονιές και οι χώροι άθλησης και γονείς και παιδιά μετακινούνται συνεχώς με το αυτοκίνητο και όχι με τα πόδια.
Εκτός από τα γονίδια και τα δυο ανωτέρω θέματα, ο γιατρός θα ελέγξει αν υπάρχουν προβλήματα ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΠΑΘΕΙΩΝ που μπορεί να προάγουν την ΠΠ, όπως Υποθυρεοειδισμός, Σύνδρομο Cushing, Όγκοι Υπόφυσης και Υποθαλάμου, Πολυκυστικές Ωοθήκες κλπ.

Τελευταία πολλαπλασιάζονται και τα ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ που μπορεί να οδηγήσουν σε ΠΠ (κυρίως στην εφηβική ηλικία)

Στην παιδική ηλικία η ύπαρξη παχυσαρκίας ελέγχεται μέσω του ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) και τη θέση που καταλαμβάνουν τα παιδιά στις καμπύλες ανάπτυξης. Έτσι αν ένα παιδί βρίσκεται μεταξύ 85ης-95ης θέσης χαρακτηρίζεται ως ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ενώ πάνω από την 95η θέση, ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ. Από την εφηβεία ΔΜΣ=25-30 υπέρβαρος, ΔΜΣ=30-35 παχύσρκος, ΔΜΣ=35-40 μεγάλη παχυσαρκία και ΔΜΣ>40 σοβαρή νοσογόνος παχυσρκία..

ΕΠΙΛΟΚΕΣ
– παχύσαρκο παιδί –> παχύσαρκος ενήλικας, με αυξημένο κίνδυνο για Σακχαρώδη Διαβήτη, Μεταβολικό Σύνδρομο και Καρδιαγγειακά νοσήματα
– παχύσαρκο παιδί —> αυξημένος κίνδυνος ΣΔ στη παιδική ή εφηβική ηλικία
– αυξημένος κίνδυνος πρόωρου θανάτου. Ο κίνδυνος μειώνεται με την απώλεια βάρους αλλά πάντα παραμένει αυξημένος σε σχέση με τα φυσιολογικά άτομα
– αυξημένος κίνδυνος για Υπέρταση, Υπερλιπιδαιμία, Βρογχικό Ασθμα, Χολολιθίαση, Στεατοηπατίτιδα, Μυοσκελετικές παθήσεις, Νεφροπάθειες, Υπογοναδισμό
– στα κορίτσια Πρώιμη ήβη, Διαταραχές περιόδου, Πολυκυστικές Ωοθήκες, Υπογοναδισμό
– Ψυχολογικά – Ψυχιατρικά προβλήματα όπως, Χαμηλή αυτοεκτίμηση, Τάση για εξαρτήσεις (καπνός, αλκοόλ, ουσίες), Αγχος-απομόνωση-Κατάθλιψη

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Μέχρι σήμερα τα θεραπευτικά πρωτόκολλα έχουν δυστυχώς αποτύχει και οι προβλέψεις δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού (για να μην πούμε ότι είναι δυσοίωνες ……)
Η αγωγή με Μετφορμίνη (Glucophage) έχει αρχίσει να βρίσκει θέση από νωρίς (>12 ετών). Το ίδιο και η Ορλιστάτη (Xenical). Και τα δυο πάντα υπό την επίβλεψη ιατρού και μόνο αν αποφασίσει να το χορηγήσει ο γιατρός και εξηγήσει τη δράση αλλά και τις παρενέργειες που μπορεί να παρουσιαστούν.

Απαιτείται μια συνδυασμένη προσπάθεια τόσο,
– από την πλευρά της πολιτείας (εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες στα σχολεία για τη διατροφή, τα κυλικεία, τις δράσεις άσκησης στα επίπεδα της κοινότητας και τη συμμετοχή δασκάλων-γονέων και παιδιών)
– από την πλευρά της οικογένειας να διδάξει στο σπίτι τη σωστή διατροφή, να βάλει υγιεινούς κανόνες και να τους τηρεί, να συμμετέχει όλη η οικογένεια στην προσπάθεια του παχύσαρκου παιδιού για να χάσει βάρος
– από την πλευρά του παιδιού με ΠΠ να κατανοήσει την αναγκαιότητα της αυξημένης φυσικής άσκησης σε καθημερινή σχεδόν δράση (τένις, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, στίβος κλπ)
– να γίνει προσπάθεια από όλους τους φορείς για καλύτερη και περισσότερη πληροφόρηση πχ σωστή σήμανση των τροφών, έλεγχος των διαφημίσεων

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
1.  Ισορροπημένα γεύματα σε Υδατάνθρακες-Πρωτεΐνες-Λιπαρά με υπολογισμό των θερμίδων σύμφωνα με τις οδηγίες της ιατρικής ομάδας
2.  Πολλά μικρά γεύματα (5-6 αν είναι εφικτό)
3.  Κάθε γεύμα να περιέχει κάποια Πρωτεΐνη (ζωική ή φυτική υψηλής βιολογικής αξίας)
4.  Άφθονες φυτικές ίνες
5.  Δεν παραλείπουμε γεύματα
6.  ΟΧΙ σε αναψυκτικά, ζαχαρούχα ποτά, φρουτοχυμούς του εμπορίου
7.  Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΣΟΥΜΕ ΒΑΡΟΣ

Η χειρουργική αντιμετώπιση της Παχυσαρκίας δεν έχει καμία θέση στην παιδική ηλικία.

 

Νικόλαος Γεωργιάδης
Ιατρός, Ειδικός Παθολόγος, Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας